Overgewicht en vetopslag evolutionair

Overgewicht en vetopslag vanuit evolutionair oogpunt

Dat er steeds meer mensen kampen met overgewicht is vooral een signaal dat de eetcultuur zoals die nu is, niet echt optimaal is. De cijfers zijn eigenlijk best wel zorgwekkend; Helft van twintigplussers in Nederland heeft overgewicht. Het aantal volwassen Nederlanders dat lijdt aan morbide obesitas, een ernstigste vorm van zwaarlijvigheid, is opgelopen tot boven de 100.000. In totaal heeft veertien procent enige vorm van obesitas. Dat is ruim 2,5 keer meer dan begin jaren tachtig, blijkt uit onderzoek van het CBS en het RIVM.
Nog eens 36 procent heeft ‘matig overgewicht’. Bij elkaar opgeteld kampt dus de helft van de twintigplussers in ons land met overgewicht. Begin jaren tachtig was dit nog 33 procent. “Overgewicht en obesitas vergroten de kans op maar liefst twaalf vormen van kanker, waaronder borst- en darmkanker, de twee kankersoorten die in Nederland het meest voorkomen”, aldus Het Wereld Kanker Onderzoek Fonds.
We zijn vooral geprogrammeerd voor weinig voedsel dus schaarste ipv overdaad.


Onze primitieve voorouders hadden het zeker niet altijd gemakkelijk en hadden regelmatig te kampen met tijden van honger en schaarste. Maar ook als er wel voldoende voedsel was aten ze blijkbaar nog steeds veel minder als dat wij nu doen. Maar ze aten uiteraard ook anders. Het was vooral rauw, onbewerkt en ongeraffineerd voedsel. In de loop van de eeuwen werd het voedsel wel meer bewerkt zoals koken en garen, maar vooral de laatste 100 jaar is er met onze voeding heel veel veranderd. Als voeding wordt gekookt kun je dit zien als een “voorvertering” wat het dus voor ons lijf makkelijker maakt om te verteren. Gevolg kan zijn dat we daardoor gemakkelijker ergens teveel van eten omdat het signaal van verzadiging pas later komt. Naast bewerking, meer geraffineerd, meer toevoegingen van allerlei chemische stoffen is er zeker een andere belangrijke verandering: Namelijk dat voeding continue in overvloed aanwezig is (voor een groot deel van de wereldbevolking)

Ons lichaam is niet geprogrammeerd voor al die voedsel overdaad. We hebben vooral een aantal mechanismen die ons helpen te overleven bij schaarste en een ervan is het opslaan van reserves in de vorm van vet. Hormonen spelen hierin een superbelangrijke rol, zoals bijvoorbeeld insuline. Wie in de zomer goed wist op te slaan had meer overlevingskansen ten tijde van schaarste bijvoorbeeld in de winter. Dus wie na een maaltijd veel insuline wist aan te maken had dan beduidend meer overlevingskans in barre tijden dan iemand die weinig insuline kon aanmaken. Want insuline zorgt er voor dat het teveel of overdaad aan glucose in de vetcellen kan worden opgeslagen als reserve (energie).
Je kan dus stellen dat insuline-aanmaak en vetopslag in die tijd juist een genetisch voordeel was!! Dit werd zo doorgegeven aan de volgende generaties. Nu in onze huidige tijd is voeding continue in overvloed aanwezig ( we hoeven maar naar de kast of koelkast te lopen? ) en wordt dit mechanisme dus een nadeel en kan het leiden tot allerlei metabole ongemakken zoals bijvoorbeeld insulineresistentie, overgewicht, hart en vaatziekte, leptine resistentie en diabetes.

Onze eetcultuur is mee veranderd

We worden er als kind mee overladen, uitspraken als: “goed (en vooral veel) eten om sterk en gezond te worden”, “Als je zwanger bent eet je voor 2”, “eten weigeren dat je wordt aangeboden is niet netjes”, “een maaltijd overslaan doe je niet, dan eet je maar voor de honger die komt” en “als je ziek bent moet je goed eten om aan te sterken”. Dit zijn enkele voorbeelden van onze bourgondische eetcultuur.
Maar let wel; als we elke dag continue en veel eten zit er ook continue grote hoeveelheden glucose, insuline, cholesterol en vet in ons bloed. Dit houdt ook in dat er continue immuun activiteit is en er ook continue ontstekingsbevorderende stofjes in ons bloed aanwezig zijn. Ons lijf krijgt geen rust meer en dus kunnen we vatbaarder worden voor allerlei kwalen en aandoeningen.

De kindertijd blijkt de belangrijkste periode waarin het aantal vetcellen wordt vastgelegd. Dit is ongeveer tot ons 20e levensjaar. Daarna is het vooral een kwestie of deze vetcellen groter (voller) worden. Ook dat is weer afhankelijk van levensstijl, epigenetische factoren en mogelijk de soepelheid van de vetcellen.

Moeten we dan met zijn allen maar op dieet en minder gaan eten?

Was het maar zo simpel. Het vraagt wel om wat meer nuance want het gaat er natuurlijk ook om wat we eten, wie je bent en hoe jouw lijf reageert. Door het grote veelal bewerkte aanbod in de supermarkt eten we vooral ook voedsel met een lage voedingswaarde. Je zou kunnen stellen dat mensen met overgewicht vaak ook “ondervoed” zijn. Met andere woorden ze krijgen wel een overdaad aan calorieën binnen, maar een tekort aan belangrijke nutriënten zoals vitaminen, mineralen en sporenelementen. Daar reageert je lichaam dan weer op en dat kan bij iedereen verschillend zijn. Elk mens is uniek en elk lijf kiest zijn eigen “overlevingsstrategie”. Daarom werkt een bepaald dieet nooit voor iedereen helaas en is het gewoon altijd maatwerk.
Als orthomoleculair therapeut en Hormoonfactor coach kijk ik intensief naar jou als persoon, wie ben je, hoe verteer je en welke voedingsstoffen kom je eventueel tekort, hoe beweeg je, en hoe sta jij in het leven? Dus los van de voeding spelen alle factoren een belangrijke rol waarom jouw lichaam heeft gekozen voor deze ‘overlevingsstrategie’ en jij deze klachten (symptomen) nu ervaart.

Daarnaast bied ik je verschillende opties in jouw zoektocht naar meer vitaliteit en gezondheid. Focus dus vooral niet alleen op de cijfers van de weegschaal.
Wil jij maatwerk, leefstijlverandering en meer vitaliteit? Neem dan contact op via info@brandsbalance.nl of via het contactformulier.